Τι είναι η λιπονέκρωση μαστού;

Η λιπονέκρωση του μαστού είναι μια καλοήθης (μη καρκινική) κατάσταση που προκαλείται από τη βλάβη ή την καταστροφή του λιπώδους ιστού μέσα στο μαστό. Όταν ο λιπώδης ιστός τραυματίζεται, τα λιποκύτταρα πεθαίνουν και αντικαθίστανται από ινώδη – ουλώδη ιστό, δημιουργώντας συχνά ένα σκληρό μόρφωμα, το οποίο μπορεί να γίνει αντιληπτό είτε με την αφή είτε σε απεικονιστικές εξετάσεις.

Παρόλο που μπορεί να προκαλέσει ανησυχία, η λιπονέκρωση δεν είναι καρκίνος και δεν αυξάνει τον κίνδυνο για κακοήθεια.

Πού οφείλεται;

Η λιπονέκρωση συνήθως εμφανίζεται μετά από τραυματισμό στον μαστό, όπως:

• Έντονο χτύπημα ή πίεση στην περιοχή
• Χειρουργική επέμβαση στο στήθος (όπως μαστεκτομή, βιοψία ή αυξητική στήθους)
• Ακτινοθεραπεία, ειδικά μετά από θεραπεία καρκίνου
• Λιπομεταφορά, δηλαδή μεταφορά λίπους στον μαστό (π.χ. για αισθητικούς λόγους)

Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να εμφανιστεί χωρίς σαφή αιτία.

Ποια είναι τα συμπτώματα της λιπονέκρωσης μαστού;

Τα συμπτώματα της λιπονέκρωσης ποικίλλουν από γυναίκα σε γυναίκα.

Σε αρκετές περιπτώσεις, η κατάσταση δεν προκαλεί καθόλου συμπτώματα και ανακαλύπτεται τυχαία σε απεικονιστικές εξετάσεις, όπως η μαστογραφία.

Όταν υπάρχουν συμπτώματα, αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν:

1. Ψηλαφητή μάζα στο μαστό

Η πιο συχνή εκδήλωση είναι ένα στρογγυλό ή άμορφο ογκίδιο που μπορεί να γίνει αντιληπτό με την αφή. Συχνά είναι σκληρό και ακίνητο, θυμίζοντας κακοήθη όγκο, αν και είναι καλόηθες.

2. Πόνος ή ευαισθησία

Σε ορισμένες περιπτώσεις, η περιοχή της λιπονέκρωσης μπορεί να προκαλεί ήπιο πόνο ή ενόχληση, ειδικά αν υπάρχει φλεγμονή ή πίεση στο σημείο.

3. Αλλαγές στο δέρμα του μαστού

Η επιδερμίδα πάνω από την περιοχή μπορεί να εμφανίσει:

• Ερυθρότητα
• Εισολκή (τοπικό “τράβηγμα” του δέρματος προς τα μέσα)
• Οίδημα (πρήξιμο)

4. Αλλαγές στη θηλή

Πολύ σπάνια, μπορεί να εμφανιστεί έκκριση από τη θηλή ή να παρατηρηθεί εισολκή της θηλής, αν η λιπονέκρωση βρίσκεται κοντά της.

5. Αλλαγή στο σχήμα του μαστού

Σε μεγαλύτερες περιοχές λιπονέκρωσης, μπορεί να παρατηρηθεί αλλαγή στο περίγραμμα ή το σχήμα του μαστού, γεγονός που έχει περισσότερο αισθητικό παρά λειτουργικό αντίκτυπο.

Γιατί είναι σημαντική η αναγνώριση των συμπτωμάτων;

Επειδή τα συμπτώματα της λιπονέκρωσης μοιάζουν σε ορισμένες περιπτώσεις με εκείνα του καρκίνου του μαστού, είναι πολύ σημαντικό να γίνεται σωστή αξιολόγηση από γιατρό. Η διάγνωση γίνεται με απεικονιστικές εξετάσεις και, αν χρειαστεί, με βιοψία για να αποκλειστεί κάποια κακοήθεια.

Συμπερασματικά

Η λιπονέκρωση του μαστού μπορεί να εμφανιστεί με ή χωρίς συμπτώματα. Όταν υπάρχουν, συχνά περιλαμβάνουν ψηλαφητή σκληρία, ήπιο πόνο και αλλαγές στο δέρμα ή το σχήμα του μαστού. Αν και η κατάσταση είναι καλοήθης, οποιαδήποτε αλλαγή στο μαστό πρέπει να ελέγχεται ιατρικά για να αποκλειστεί κάτι σοβαρότερο.

Πώς γίνεται η διάγνωση της λιπονέκρωσης του μαστού;

Πώς ανακαλύπτεται;

Η λιπονέκρωση συχνά δεν προκαλεί συμπτώματα και εντοπίζεται τυχαία σε προληπτική εξέταση, όπως η μαστογραφία. Άλλες φορές γίνεται αντιληπτή από την ίδια τη γυναίκα, λόγω εμφάνισης:

• Σκληρίας ή όγκου στον μαστό
• Πόνου ή ευαισθησίας
• Αλλαγών στο δέρμα ή στο σχήμα του μαστού

Σε κάθε περίπτωση, ο ιατρός θα προχωρήσει σε διαγνωστικό έλεγχο, για να επιβεβαιώσει ότι πρόκειται για καλοήθη βλάβη και να αποκλείσει το ενδεχόμενο καρκίνου.

Ποιες εξετάσεις χρησιμοποιούνται για τη διάγνωση;

1. Κλινική εξέταση

Ο ιατρός ψηλαφεί το μαστό και αξιολογεί την υφή, το μέγεθος και την κινητικότητα του μορφώματος. Αν και η λιπονέκρωση έχει κάποια χαρακτηριστικά, δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί μόνο με την κλινική εξέταση.

2. Μαστογραφία

Η λιπονέκρωση έχει συχνά τυπική απεικονιστική εικόνα, με ασβεστώσεις ή λιποκεντρικές μάζες που αναγνωρίζονται από τον ακτινολόγο. Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις, η εικόνα μπορεί να μοιάζει με εκείνη της κακοήθειας.

3. Υπερηχογράφημα μαστών

Βοηθά στην εκτίμηση της σύστασης της βλάβης (αν είναι στερεή, λιπώδης ή κυστική) και στην καθοδήγηση για πιθανή βιοψία. Είναι ιδιαίτερα χρήσιμο σε γυναίκες με πυκνό μαστικό ιστό.

4. Μαγνητική τομογραφία μαστών (MRI)

Χρησιμοποιείται σε επιλεγμένες περιπτώσεις, όταν οι υπόλοιπες εξετάσεις δεν είναι διαγνωστικές ή όταν υπάρχει ιστορικό καρκίνου του μαστού. Η MRI παρέχει πιο λεπτομερή εικόνα της βλάβης.

5. Βιοψία μαστού

Αν η εικόνα της βλάβης δεν είναι απόλυτα τυπική, ο ιατρός μπορεί να προτείνει βιοψία με κόπτουσα βελόνα (Core biopsy), ώστε να ληφθεί δείγμα ιστού για μικροσκοπική εξέταση. Η βιοψία είναι η μόνη μέθοδος που επιβεβαιώνει με ακρίβεια ότι πρόκειται για λιπονέκρωση και όχι για κακοήθεια.

Γιατί είναι απαραίτητη η σωστή διάγνωση;

Η λιπονέκρωση είναι απολύτως καλοήθης, όμως η απεικονιστική της εμφάνιση μπορεί να προκαλέσει διαγνωστική σύγχυση με τον καρκίνο του μαστού. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να γίνεται πλήρης έλεγχος και, αν χρειάζεται, ιστολογική επιβεβαίωση μέσω βιοψίας.

Συμπερασματικά

Η διάγνωση της λιπονέκρωσης του μαστού βασίζεται σε:

• Κλινική εξέταση
• Απεικονιστικές εξετάσεις (μαστογραφία, υπερηχογράφημα , MRI)
• Βιοψία, εφόσον χρειάζεται

Ο στόχος είναι να διασφαλιστεί ότι η βλάβη είναι καλοήθης, ώστε να αποφευχθούν άσκοπες επεμβάσεις ή ανησυχία. Η συνεργασία με εξειδικευμένο ιατρό είναι απαραίτητη για την ακριβή αξιολόγηση και καθοδήγηση.

Ποια είναι η θεραπεία της λιπονέκρωσης του μαστού;

Είναι απαραίτητη η θεραπεία;

Η λιπονέκρωση του μαστού είναι μια καλοήθης κατάσταση, δηλαδή δεν είναι καρκίνος και δεν εξελίσσεται σε κακοήθεια. Σε πολλές περιπτώσεις, δεν απαιτείται θεραπεία, καθώς η βλάβη μπορεί να υποχωρήσει με τον χρόνο ή να παραμείνει σταθερή χωρίς να προκαλεί προβλήματα.

Η θεραπευτική προσέγγιση εξαρτάται από:

• Το μέγεθος και τη θέση της βλάβης
• Τα συμπτώματα (αν υπάρχουν)
• Την εικόνα στις απεικονιστικές εξετάσεις
• Την επιθυμία της ασθενούς (ιδίως σε περιπτώσεις με αισθητικό πρόβλημα)

Ποια είναι τα διαθέσιμα θεραπευτικά βήματα;

1. Παρακολούθηση χωρίς παρέμβαση

Η πιο συνηθισμένη αντιμετώπιση είναι η παρακολούθηση, ιδιαίτερα όταν:

• Δεν υπάρχουν συμπτώματα
• Η διάγνωση έχει επιβεβαιωθεί
• Η βλάβη δεν αλλάζει με τον χρόνο

Σε αυτές τις περιπτώσεις, ο ιατρός μπορεί να συστήσει:

• Τακτική κλινική εξέταση
• Επανέλεγχο με υπερηχογράφημα ή μαστογραφία μετά από 3–6 μήνες ή ανάλογα με την περίπτωση

2. Αντιμετώπιση συμπτωμάτων

Αν η λιπονέκρωση προκαλεί πόνο, φλεγμονή ή ενόχληση, μπορεί να προταθούν:

• Αναλγητικά φάρμακα, όπως παρακεταμόλη ή μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη (π.χ. ιβουπροφαίνη)
• Θερμά επιθέματα τοπικά
• Περιορισμός πίεσης στην περιοχή (π.χ. χρήση κατάλληλου στηθόδεσμου)

3. Χειρουργική αφαίρεση (σε επιλεγμένες περιπτώσεις)

Η χειρουργική αντιμετώπιση εξετάζεται όταν:

• Η λιπονέκρωση είναι μεγάλη ή ενοχλητική
• Δημιουργεί παραμορφώσεις στο σχήμα του μαστού
• Υπάρχει διαγνωστική αμφιβολία (π.χ. η βλάβη δεν έχει τυπική εικόνα και δεν μπορεί να αποκλειστεί ο καρκίνος μόνο με βιοψία)
• Η γυναίκα επιθυμεί την αφαίρεση για αισθητικούς ή ψυχολογικούς λόγους

Η επέμβαση είναι συνήθως απλή και γίνεται με τοπική ή γενική αναισθησία, ανάλογα με την περίπτωση.

Τι συμβαίνει μετά τη θεραπεία;

Μετά την αφαίρεση ή την παρακολούθηση, δεν απαιτείται ειδική θεραπεία. Η λιπονέκρωση δεν επανέρχεται συνήθως στην ίδια περιοχή, εκτός αν υπάρχει νέος τραυματισμός ή άλλη επέμβαση στον μαστό. Η ασθενής συνεχίζει τον προληπτικό έλεγχο όπως κάθε γυναίκα, σύμφωνα με την ηλικία και το ιστορικό της.

Συμπερασματικά

• Στις περισσότερες περιπτώσεις, η λιπονέκρωση δεν χρειάζεται θεραπεία και απλώς παρακολουθείται.
• Αν υπάρχουν συμπτώματα ή αν η εικόνα είναι αμφίβολη, μπορεί να προταθεί φαρμακευτική αγωγή ή και χειρουργική αφαίρεση.
• Η απόφαση για παρέμβαση λαμβάνεται εξατομικευμένα, με βάση τις ανάγκες και τις προτιμήσεις της ασθενούς.