Τι είναι η σκληρυντική αδένωση του μαστού;

Η σκληρυντική αδένωση είναι μία καλοήθης (μη καρκινική) πάθηση του μαστού, που εμφανίζεται συνήθως σε γυναίκες ηλικίας 30 έως 50 ετών. Ανήκει στις καλοήθεις αλλοιώσεις του μαστικού ιστού, που σχετίζονται με ορμονικές αλλαγές, κυρίως λόγω του εμμηνορροϊκού κύκλου.

Πώς δημιουργείται;

Η πάθηση αυτή προκαλείται όταν οι λοβοί και οι πόροι του μαστού (δηλαδή τα σημεία όπου παράγεται και ρέει το γάλα) υποβάλλονται σε υπερπλασία (υπερανάπτυξη), ενώ παράλληλα παρατηρείται σκλήρυνση του συνδετικού ιστού γύρω τους. Το αποτέλεσμα είναι να δημιουργούνται μικρές περιοχές που είναι πιο σφιχτές ή πιο πυκνές στην αφή, γι’ αυτό και η λέξη “σκληρυντική” στο όνομα.

Ποια είναι τα συμπτώματα της σκληρυντικής αδένωσης του μαστού;

Η σκληρυντική αδένωση του μαστού είναι μια καλοήθης (μη καρκινική) αλλοίωση που συχνά δεν προκαλεί καθόλου συμπτώματα. Παρόλα αυτά, σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να συνοδεύεται από ενοχλήσεις ή αλλαγές στην υφή του μαστού, οι οποίες προκαλούν ανησυχία στις γυναίκες, κυρίως επειδή μπορεί να μοιάζουν με συμπτώματα πιο σοβαρών παθήσεων.

Ασυμπτωματική πορεία

Στις περισσότερες γυναίκες, η σκληρυντική αδένωση ανιχνεύεται τυχαία, κατά τη διάρκεια μαστογραφίας ή υπερηχογραφήματος ρουτίνας. Η πλειοψηφία δεν παρουσιάζει εμφανή σημεία ή ενοχλήσεις.

Πιθανά συμπτώματα

Όταν υπάρχουν συμπτώματα, μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Ευαισθησία ή πόνος στον μαστό, ιδιαίτερα πριν από την έμμηνο ρύση
• Αίσθημα σκλήρυνσης στην περιοχή του μαστού
• Μικρές μάζες ή εξογκώματα που γίνονται αντιληπτά στην ψηλάφηση
• Αλλαγές στην υφή ή στην πυκνότητα του μαστού, που εντοπίζονται είτε στην αυτοεξέταση είτε με απεικονιστικό έλεγχο

Σημειώνεται πως αυτά τα συμπτώματα δεν είναι ειδικά και μπορεί να παρατηρηθούν και σε άλλες καλοήθεις καταστάσεις του μαστού, όπως η ινοκυστική νόσος.

Όψη στην απεικόνιση

Σε ορισμένες περιπτώσεις, η σκληρυντική αδένωση μπορεί να δώσει εικόνα ύποπτης αλλοίωσης στη μαστογραφία ή στο υπερηχογράφημα, λόγω της αυξημένης πυκνότητας του ιστού. Αυτός είναι και ο λόγος που μερικές φορές χρειάζεται περαιτέρω διερεύνηση με βιοψία, ώστε να αποκλειστεί η πιθανότητα κακοήθειας.

Πώς γίνεται η διάγνωση της σκληρυντικής αδένωσης του μαστού;

Η διάγνωση της σκληρυντικής αδένωσης του μαστού γίνεται συνήθως στο πλαίσιο του προληπτικού ελέγχου ή της διερεύνησης κάποιου ευρήματος στον μαστό. Επειδή η πάθηση αυτή μπορεί να «μιμείται» κακοήθεια στις απεικονιστικές εξετάσεις, είναι σημαντικό να ακολουθείται συγκεκριμένος διαγνωστικός έλεγχος για την ασφαλή διάκριση της από άλλες παθήσεις.

1. Κλινική εξέταση

Η διαδικασία ξεκινά με κλινική εξέταση από ιατρό, ο οποίος ψηλαφά τους μαστούς για τυχόν:

• Μάζες ή σκληρίες
• Αλλαγές στην υφή
• Σημεία ευαισθησίας ή πόνου

Ωστόσο, η κλινική εξέταση από μόνη της δεν είναι αρκετή για τη διάγνωση και συνήθως ακολουθούν απεικονιστικές εξετάσεις.

2. Μαστογραφία

Η μαστογραφία είναι η πιο συχνή μέθοδος εντοπισμού της σκληρυντικής αδένωσης. Στην εικόνα μπορεί να παρατηρηθούν:

• Περιοχές αυξημένης πυκνότητας
• Ασβεστώσεις – αποτιτανώσεις (σε κάποιες περιπτώσεις)

Επειδή τα ευρήματα μπορεί να μοιάζουν με κακοήθεια, η σκληρυντική αδένωση συχνά χρειάζεται περαιτέρω διερεύνηση.

3. Υπερηχογράφημα μαστού

Το υπερηχογράφημα προσφέρει επιπλέον πληροφορίες, ιδίως σε γυναίκες με πυκνούς μαστούς. Μπορεί να δείξει:

• Μικρές, μη ομοιογενείς περιοχές
• Σκληρές εστίες στον ιστό του μαστού

Το υπερηχογράφημα βοηθά στη διαφορική διάγνωση και στην καθοδήγηση περαιτέρω εξετάσεων.

4. Βιοψία (αν χρειαστεί)

Σε περιπτώσεις όπου η εικόνα στις εξετάσεις παραμένει ασαφής ή ύποπτη, ο γιατρός μπορεί να προτείνει βιοψία. Η πιο συχνή τεχνική είναι η:

• Βιοψία με λεπτή βελόνα (FNA) ή
• Βιοψία με κόπτουσα βελόνα (Core biopsy)

Το δείγμα αποστέλλεται για παθολογοανατομική εξέταση, ώστε να επιβεβαιωθεί ότι πρόκειται για σκληρυντική αδένωση και όχι για άλλη αλλοίωση.

5. Παρακολούθηση

Αν επιβεβαιωθεί ότι πρόκειται για καλοήθη αλλοίωση, συνήθως δεν απαιτείται θεραπεία, παρά μόνο τακτική παρακολούθηση με μαστογραφίες ή υπερηχογραφήματα, ανά τακτά χρονικά διαστήματα, ανάλογα με τις οδηγίες του θεράποντα ιατρού.

Ποια είναι η θεραπεία της σκληρυντικής αδένωσης του μαστού;

Η σκληρυντική αδένωση του μαστού είναι μια καλοήθης κατάσταση, επομένως στις περισσότερες περιπτώσεις δεν απαιτείται ειδική θεραπεία. Η διαχείρισή της εξαρτάται από την παρουσία ή όχι συμπτωμάτων και από τα ευρήματα στις απεικονιστικές εξετάσεις.

Όταν δεν υπάρχουν συμπτώματα

Σε ασυμπτωματικές γυναίκες, όπου η διάγνωση έχει επιβεβαιωθεί με ασφάλεια μέσω μαστογραφίας, υπερηχογραφήματος ή βιοψίας, δεν χρειάζεται καμία θεραπευτική παρέμβαση. Συνιστάται απλώς:

• Τακτική παρακολούθηση με απεικονιστικό έλεγχο (κάθε 6 ή 12 μήνες, ανάλογα με την περίπτωση)
• Αυτοεξέταση του μαστού κάθε μήνα

Όταν υπάρχουν συμπτώματα

Σε περιπτώσεις όπου η σκληρυντική αδένωση προκαλεί:

• Πόνο
• Ευαισθησία
• Δυσφορία

μπορούν να εφαρμοστούν συντηρητικά μέτρα ανακούφισης, όπως:

• Φορά στηθόδεσμου με καλή στήριξη
• Αποφυγή καφεΐνης (σε κάποιες περιπτώσεις φαίνεται να βοηθά)
• Χρήση ήπιων παυσίπονων, όπως παρακεταμόλη ή ιβουπροφαίνη
• Θερμά επιθέματα στην περιοχή του πόνου

Όταν υπάρχει αμφιβολία στη διάγνωση

Αν η εικόνα στην απεικόνιση είναι ύποπτη ή μη καθαρή, μπορεί να χρειαστεί βιοψία για αποκλεισμό κακοήθειας. Εφόσον επιβεβαιωθεί η καλοήθης φύση της αλλοίωσης, δεν χρειάζεται χειρουργική αφαίρεση.